Maak je je zorgen over de chemische cocktail waaraan we dagelijks worden blootgesteld en ben je op zoek naar manieren om je huis veiliger te maken? Dan is het onder de loep nemen van je pannenset een belangrijke stap. Je hebt waarschijnlijk wel iets gehoord over PFAS, maar wat zijn dat eigenlijk?
Sinds de jaren 50 worden PFAS in allerlei producten gebruikt vanwege hun handige eigenschappen. Ze zorgen ervoor dat je regenjas waterdicht is, je zonnebrandcrème waterafstotend is en (daar hebben we ‘m): je anti-aanbakpan niet aanbakt. Maar diezelfde eigenschappen maken PFAS problematisch, want ze breken nauwelijks af in het milieu en kunnen zeer schadelijk zijn voor je gezondheid.
First things first: waarom zit er überhaupt PFAS in je pan?
Het is toch eigenlijk van de gekke dat we ons zorgen moeten maken over chemische stoffen in je pan die worden gelinkt aan verschillende vormen van kanker en andere gezondheidsproblemen?
Ja, vind ik ook.
PFAS, oftewel poly- en perfluoralkylstoffen, zijn synthetische chemische verbindingen die op grote schaal worden gebruikt in verschillende industrieën, waaronder voedselcontactmaterialen. Ze bieden weerstand tegen vet en vocht en creëren die 'oh zo handige' antiaanbaklaag. Dit zorgt ervoor dat voedsel niet blijft plakken tijdens het koken en maakt het schoonmaken een stuk eenvoudiger. Gemak dient de mens niet waar? De keerzijde is alleen dat PFAS zeer schadelijk kunnen zijn voor je gezondheid.
PFAS zijn namelijk ontzettend hardnekkig – ze breken nauwelijks af en stapelen zich op in ons lichaam, vooral in organen zoals de lever, de nieren en in het bloed. Blootstelling aan PFAS kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, waaronder kanker, een verminderd immuunsysteem, verminderde vruchtbaarheid, geboorteafwijkingen, verhoogd cholesterolgehalte, verstoring van de leverwerking, schildklieraandoeningen en hormoonverstorende effecten.
Dat je pan ‘PFOA-vrij’ is, zegt niet zoveel
In het begin van mijn less toxic-reis ben ik - in mijn zoektocht naar gezondere opties - weleens gevallen voor marketingkreten zoals ‘PFOA-vrij’ of ‘Zonder PFOA’.
Maar dat ongemakkelijke gevoel bleef toch knagen: PFOA is namelijk slechts één van de duizenden PFAS-chemicaliën, die vaak net zo gevaarlijk zijn. Werd ik misschien misleid door het fleurige, groene label en termen zoals “groen” en “sustainable”?
Hoe meer ik leerde over PFAS, hoe meer ik besefte dat een 'PFOA-vrij' label niet voldoende is om zeker te zijn dat je pan geen schadelijke chemicaliën bevat. Inmiddels ben ik argwanend tegenover alle non-stick- of anti-aanbakpannen. Ze bevatten immers allemaal een coating om ze 'non-stick' te maken en dit kan nog steeds gevaarlijke stoffen bevatten.
Vermijd koekenpannen met een anti-aanbaklaag
Waar ik in het begin nog genoegen nam met 'duurzame pannen' 'zonder PFOA', maar mét een non-stick laag, heb ik uiteindelijk besloten om alle non-stick pannen de deur uit te doen. Ik ben er op dit moment simpelweg niet gerust op dat er pannen met een non-stick laag bestaan die vrij zijn van nare chemicaliën. Daarom kies ik nu voor veiligheid boven gemak, en dat voelt goed.
Het beste alternatief? Roestvrijstalen pannen of pannen van gietijzer. Ze zijn veilig, duurzaam en, met de juiste zorg, ontzettend gebruiksvriendelijk. Je hoeft je geen zorgen meer te maken over schadelijke chemicaliën en kunt vol vertrouwen koken.
En ja, in het begin is het even wennen en blijft er soms iets plakken, vooral als de temperatuur niet helemaal goed is, maar dat heb ik er graag voor over. Bovendien zijn er tegenwoordig op social media allerlei handige tips en tricks te vinden over hoe je het beste bakt in deze pannen.
Mijn favoriete koekenpan zonder PFAS in 2024
Als je op zoek bent naar een koekenpan van roestvrijstaal, zonder coating en zonder PFAS, dan is deze koekenpan van het Franse merk De Buyer een echte aanrader. Misschien moet je even wennen aan het gewicht (het is een vrij zware pan), maar geloof me: het is het waard. Echt, ik wil nooit meer terug naar die schadelijke non-stick pannen!
Side note: ik hou van deze pan van het Franse Merk de Buyer (dat al 200 jaar pannen maakt!), maar het is wel goed om te weten dat ze ook enkele pannen verkopen die ik niet aanraad (bijv. omdat er toch een anti-aanbaklaag is toegevoegd of de pan voor een deel uit aluminium bestaat). Let dus goed op dat je een pan uitzoekt van staal of ijzer zónder coating.
Disclaimer (Do Your Own Research): Ik deel met alle liefde mijn ervaringen en kennis met je die ik heb opgedaan in mijn zoektocht naar een gifvrij leven. Tegelijkertijd wil ik wel benadrukken dat jij als enige verantwoordelijk bent voor jouw gezondheid (dat spreekt voor zich, toch?). De informatie die ik hier deel is bedoeld voor algemene educatieve doeleinden en is geen persoonlijk medisch advies. Iedereen is uniek, en wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander.
*Deze blog bevat affiliate-links, wat betekent dat als je op de affiliate-link klikt en een artikel koopt, wij een commissie ontvangen. Daarmee kunnen we nieuwe producten gaan testen en de less toxic community uitbreiden. Meer weten over hoe we producten selecteren en we onze integriteit behouden? Bekijk onze selectieprocedure.