Endometriose, een complexe en vaak aangrijpende aandoening die 1 op de 10 Nederlandse vrouwen in de vruchtbare leeftijd treft, heeft een diepgaande impact op het dagelijks leven. In deze blog onderzoeken we of de blootstelling aan hormoonverstorende stoffen (ook wel hormoonontregelende stoffen of endoctrine distruptors genoemd) invloed kan hebben op het ontstaan van endometriose.
Hormoonverstoorders en endometriose
Het lichaam produceert zelf hormonen. Met deze hormonen worden allemaal belangrijke lichaamsfuncties geregeld. Je slaap bijvoorbeeld, maar ook je humeur. Dit geweldige natuurlijke systeem kan uit balans raken door onze moderne levensstijl. Hormoonverstorende stoffen zijn chemische stoffen die de normale werking van hormonen in het menselijk lichaam kunnen verstoren. Ze kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid, met name tijdens de zwangerschap en voor baby's en kinderen, doordat ze een verstoring van het hormonale evenwicht veroorzaken. Soms kiezen we bewust voor het gebruik van hormoonverstorende stoffen. Denk maar aan de anticonceptiepil, waarmee de eisprong wordt ontregeld. Daarnaast krijgen we dagelijks hormoonverstorende stoffen binnen zonder dat we dit willen (en doorhebben).
Enkele van de belangrijkste hormoonverstorende stoffen die in verband zijn gebracht met endometriose:
Polychloorbifenylen (PCB's)
PCB's waren ooit veelgebruikte industriële chemicaliën en zijn nog steeds aanwezig in het milieu. Ze kunnen zich ophopen in vetweefsel en worden in verband gebracht met endometriose.
Pesticiden
Parabenen
Parabenen zijn een groep conserveermiddelen die vaak worden toegevoegd aan cosmetica, verzorgingsproducten en sommige voedingsmiddelen om hun houdbaarheid te verlengen.
Parabenen kunnen in verschillende vormen voorkomen. Ze worden vaak aangetroffen in shampoos, make-up en deodorants. Twee parabenen, methylparabeen en ethylparabeen, komen ook in voedingsmiddelen voor. Op het etiket worden deze parabenen dan meestal aangeduid met de E-nummers E214, E215, E218 of E219 (bron: https://waarzitwatin.nl/stoffen/parabenen).
Van butylparabeen is inmiddels vastgesteld dat het daadwerkelijk een hormoonverstorende stof is. Ook is uit onderzoek gebleken dat het frequente gebruik van cosmetica geassocieerd is met de blootstelling aan parabenen en daarmee een verhoogd risico op endometriose geeft.
Bisfenol A (BPA)
Elke dag komen we in aanraking met BPA. Het stofje vinden we onder meer in elektronica, plastic flessen, (voedsel)verpakkingsmateriaal, implantaten, infuusapparatuur en speelgoed. Verschillende onderzoeken tonen een link tussen BPA en endometriose.
Ftalaten
Ftalaten worden gebruikt als weekmakers in plastics. We komen ze tegen in alledaagse producten zoals zeep, shampoo, inkt, speelgoed, plastic waterflesjes.. you name it. We weten inmiddels dat ftalaten hormoonverstorend kunnen werken. Ze kunnen namelijk de werking van hormonen in het lichaam nabootsen of verstoren, en dan met name oestrogeen. De ftalaat Bis(2-Ethylhexyl) (DEHP) is extra zorgwekkend omdat deze wordt aangetroffen in veel plastic producten, vinylmaterialen, meubels en speelgoed, maar ook in medische hulpmiddelen.
Binnen Europa zijn inmiddels enkele ftalaten (in meer of mindere mate) verboden bij de productie van speelgoed.
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het verband tussen ftalaten en endometriose. Uit deze onderzoeken blijkt dat bepaalde ftalaten in veel hogere levels werden aangetroffen bij de groep onderzochte vrouwen met endometriose.
Wat kun je zelf doen?
- Laat de plastic drinkflesjes voortaan staan. Kies in plaats daarvan voor een veilige roestvrij stalen drinkfles.
- Vermijd in zijn algemeenheid het gebruik van plastics. Kies bijvoorbeeld voor glazen bakjes om je eten in te bewaren.
- Gebruik geen onnatuurlijke parfums (het gebruik van natuurlijke essentiële oliën is een goede vervanging!).
- Was nieuwe kleding voordat je ze draagt.
- Probeer zo vaak als jouw portemonnee het toelaat te kiezen voor biologische groenten en fruit.
- Vervang je Teflon pannen door veilige PFAS-vrije pannen.
- Vermijd in zijn algemeenheid de blootstelling aan PFAS.
- Vervang je giftige verzorgingsproducten door less toxic opties.
- Gebruik natuurlijke schoonmaakspullen.
- Gooi alle synthetische luchtverfrissers de deur uit.
- Vermijd voedsel in blik.
- Koop spenen die BPA-vrij zijn.
- Laat je kind niet met plastic speelgoed spelen.
- Laat je woning dagelijks even doorluchten.
- Gebruik geen pesticiden in je tuin.
- Filter je drinkwater met een goede filter.
- Check je wasmiddel en wasverzachter op hormoonverstorende stoffen.
- Kies voor kleding zonder schadelijke chemicaliën.
- Houd je bril schoon met brillendoekjes zonder parfum.
- Kies zoveel mogelijk voor meubelen gemaakt van natuurlijke materialen.
Laat je testen op hormoonverstorende stoffen
Meten is weten! Online kun je verschillende testen vinden om te bekijken wat de (dis-)balans van hormonen in jouw lichaam is. Ook kun je jezelf op de aanwezigheid van hormoonverstorende stoffen zoals BPA testen door je urine of bloed te laten checken.
Disclaimer (Do Your Own Research): We delen met alle liefde onze ervaringen en kennis met je die we hebben opgedaan in onze zoektocht naar een gifvrij leven. Tegelijkertijd willen we wel benadrukken dat jij als enige verantwoordelijk bent voor jouw gezondheid (dat spreekt voor zich, toch?). De informatie die we hier delen is bedoeld voor algemene educatieve doeleinden en is geen persoonlijk medisch advies. Iedereen is uniek, en wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander.